Theatermaker en journalist Anoek Nuyens, sinds twee jaren curator van Nieuwe Grond op het Nederlands Theater Festival, wil denken vanuit voorstellen in plaats vanuit kritiek. Kritiek is belangrijk, vindt ze, maar het is, zoals de Kameroenese filosoof Achille Mbembe stelt, niet genoeg. Kritiek kan mensen namelijk ook apathisch maken, waardoor de wil om te handelen afneemt. Kritiek kan je dus het beste combineren met voorstellen die laten zien dat er ook iets aan gedaan kan worden. Het theaterveld ziet Anoek als een perfecte plek, want relatief veilig en overzichtelijk platform om nieuwe manieren van denken en werken aan de praktijk te toetsen. Daarnaast denkt ze ook dat kunstenaars en creatieven de mensen bij uitstek zijn om dit uit te voeren. Het Fair Practice Label for the Arts is daar een voorbeeld van.

Tijdens Nieuwe Grond in september willen we, in samenspraak met het theaterveld, ons buigen over een aantal voorstellen.

Ik neem daar vast een voorschot op. Uit mijn blogs van de afgelopen drie jaren heb ik losjes tien gedachten gedistilleerd.

1. Schaf de prestatie-eisen en eigen inkomsten eisen in de podiumkunsten af. Beoordeel plannen op basis van vertrouwen vooraf en verantwoording achteraf. Stel een basissubsidie in die voldoende is om plannen in de kern te realiseren.
2. Breng de kunstenaar en de kunst terug aan de leiding van culturele instellingen. Stimuleer uitgesproken visies. Kleur bekennen maakt de kunstensector aantrekkelijker. Neem theatermakers op in het management van de schouwburgen en kunstenaars in de leiding van de musea.
3. Professionaliseer de lean consumptie van kunst en cultuur. Met andere woorden: maak het het publiek zo gemakkelijk mogelijk. Beperk het aantal keuzes die een theaterbezoeker hoeft te maken. Het publiek heeft behoefte aan verdieping, schoonheid, reflectie, vermaak en ontspanning, maar weinig tijd. ‘Zeg me waar ik heen moet en ik koop een kaartje’, zei een bezoeker aan het Theater Festival me vorig jaar. Organiseer op structurele basis gesprekken met het publiek. Weet wat de wensen zijn en wat er leeft. Betrek de directe omgeving bij de programmering. Onderzoek de mogelijkheid van een Cultuurkaart waarin museumbezoek en een podiumkunstentegoed net als de CJP-korting zijn geïntegreerd.
4. Maak van sport, kunst en filosofie verplichte vakken in het basis- en middelbaar onderwijs. Schenk iedere Nederlander op zijn 16^e verjaardag een Cultuurkaart met een tegoed van tenminste 50 euro.
5. Maak ruimte voor meer kleine stadsgezelschappen met een sterke binding met het verhaal van de stad binnen een producerende, open schouwburg. Onderzoek de mogelijkheden van het openen van artist-run spaces in leegstaande gebouwen.
6. Hervorm de Raden van Toezicht en Besturen. Te veel Raden en Besturen van culturele instellingen hebben te weinig kennis van de praktijk in het kunstenveld en denken risicomijdend en in zuiver economische termen. Culturele diversiteit zou op dit niveau vanzelfsprekend moeten zijn.
7. Breng marketeers in de directie van culturele organisaties. Zie marketing behalve als noodzaak als een kans voor creatie en niet als bedreiging. Wat ook geldt voor digitalisering.
8. Ontwikkel een nieuwe taal die niet ontleent is aan het bedrijfsleven. Bevrijdt de kunst van het keurslijf van verplichtingen en zet in op nieuwe creatieve modellen. Creativiteit is noodzaak voor het vorm geven van de toekomst. Martin Luther King sprak in de jaren zestig al over de nood aan ‘creatief altruïsme’.
9. Betover het publiek met prachtige producties EN neem ze mee in de artistieke zoektocht van de maker. Onderschat het publiek niet. Dit is de tijd van EN/EN en niet OF/OF. Alles kan naast elkaar bestaan. Niets hoort. Betrek andere disciplines bij je gedachtenvorming. Blaas de artistieke sociëteit nieuw leven in. Deel je kennis genereus. Neem een leerling onder je hoede. Denk lokaal EN nomadisch.
10. Geef theaterzalen een andere functie in de stad. Maak ze multifunctionele huizen van kunst, kennis en wetenschap, van de live-ontmoeting en het echte contact. Experimenteer met aanvangstijden, uitgaansconcepten, double-bill’s en voorprogramma’s.

En tenslotte: denk niet been there, done that maar kom met je eigen voorstel en neem vooral deel aan het Collectieve Gesprek op het Nederlands Theater Festival 2016. Voel je welkom.