Vanavond gaat in Utrecht The Family in première; het eerste deel van een vierluik geregisseerd door Casper Vandeputte bij Theater Utrecht. Het ooit geruchtmakende theaterstuk van Lodewijk de Boer uit 1972 maakt opnieuw een veelbelovende remake mee.

In 1989 werd The Family in Duitsland hernomen. Ik sprak Lodewijk de Boer destijds in zijn mysterieuze werkkamer in de binnenstad van Amsterdam, omgeven door wandschilderingen, antieke meubels, Boeddhabeelden en een menselijke schedel op het ruwhouten bureaublad.

Hij had zo zijn eigen gedachten over de herneming: ‘Ze hebben me gevraagd om in Duitsland nog eens The Family te regisseren. Dat doe ik dus niet. The Family was geënt op de woede van die tijd. Het was bijna een politieke aangelegenheid, daarom heeft het ook zo overdreven veel aandacht gehad. Het is heel merkwaardig dat ze het nu weer gaan spelen. Misschien heeft het als klassieker wel weer waarde, als tijdsdocument’.

Tijdsdocument of niet, ook de nieuwste versie van Theater Utrecht komt tot een onontkoombare ‘schokkende apotheose’. ‘Onze samenleving is doordrenkt van geweld’, zei de Boer in ’89. ‘Amsterdam barst uit zijn voegen van het geweld en dan niet alleen het fysieke geweld. Als je de methodes ziet om huizen te bouwen. Het is huiveringwekkend om te zien hoe ze hier binnen een paar maanden een gebouw in elkaar persen. Of het akoestische geweld in de Kalverstraat. De meest achterlijke muziek knalt je uit de winkels tegemoet’.

‘Het valt me op dat hetgeen waar iedereen zo fel op tegen is desondanks steeds meer toeneemt. Bijvoorbeeld de zelfverrijking ten koste van de natuur; de ontwikkeling die altijd gepaard gaat met verwoesting’.

Bezit

‘Zelf huur ik een huis van mijn broer. Ik rijd in een jarenoude Japanner. Ik heb iets tegen bezit. Ik zou nooit een huis willen bezitten of zoiets. Onze drang tot bezit leidt tot oorlog. En uiteindelijk tot niets. (…) Vooruitgang is altijd bij tegendraadse mensen te vinden. Ik heb niets aan een vriend in grijs pak die bij de Rijksverzekeringsbank werkt. Het is je plicht om uit de pas te lopen’.

‘Aan de andere kant dachten we allemaal dat de revolutie bij de studenten zou beginnen, tot we begrepen dat een student ook gewoon een goede baan wil. Zo is er een generatie boven mij die dacht dat alles anders zou worden. Er is altijd die afwisseling van hoop, teleurstelling en weer hoop. Maar nooit hoop en dan he he, we zijn er. Ik wil proberen dat mechanische te bevatten, waarom hoop altijd wanhoop wordt. De mens wil zo graag goed zijn maar heeft het talent daar blijkbaar niet voor. Niet dat ik dit toen al zo voelde maar er hing vast iets in de lucht. De verfilming van The Family (1973 JM) eindigde namelijk met het opdraven van een legermacht. Dat vond men toen ongelofelijk grof en onvoorstelbaar. Een paar jaren later werd de Mobiele Eenheid opgericht. Maar als iemand me had gevraagd of het zo zou worden had ik gezegd: nee, ik denk het niet, ik hoop het niet tenminste’.