Hoewel ik me afvraag of schaalvergroting altijd een even goed idee is voor de culturele sector, is intensieve samenwerking op het gebied van Productie en Presentatie wat mij betreft een absolute must. Het valt daarom toe te juichen dat de Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP),  De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) en Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK) werken aan een fusie die binnen afzienbare termijn effectief moet worden.

Met de fusiebesprekingen gaan er opnieuw stemmen op om te komen tot één groot Podiumkunstengala, waar alle belangrijke podiumkunstenprijzen op het gebied van theater, dans, musical, muziek en cabaret op één avond worden uitgereikt. Live op de nationale televisie natuurlijk; ondanks het internettijdperk voor velen nog altijd de heilige graal.

Het is beslist niet de eerste keer dat die discussie wordt gevoerd. Vanuit de musicalwereld werd deze zo’n acht jaren geleden al eens opgestart (en weer gestopt), een televisieproducent deed er uitgebreid onderzoek naar, Cornald Maas en toenmalig toneeljury-voorzitter Boris van der Ham riepen er in een gezamenlijk pleidooi toe op en een gewezen theatermarketeer schreef zelfs een gedetailleerd plan voor een massaal Podiumkunstengala in de Amsterdamse RAI.

Tot nu toe is het er dus niet van gekomen. Dat ligt niet alleen aan het gebrek aan middelen. Een dergelijk feestje kost toch al gauw een paar ton euro. Maar zelfs als die tonnen gevonden zouden worden, dan nog…. Lang niet iedereen gelooft dat het in het belang van de verschillende disciplines is om ze samen op één hoop te presenteren. Het is nu immers al lastig genoeg om media aandacht te krijgen voor de verschillende prijzen. Laat staan dat je er tientallen achter elkaar uitreikt. Van de twaalf theaterprijzen uitgereikt op het Gala van het Nederlands Theater halen momenteel vooral de Louis d’Or en Theo d’Or de voorpagina’s. De angst dat deze prestigieuze prijzen met hun enorme traditie eenmaal uitgereikt op een groots prijzengala naar pagina 13 van het cultuurbulletin verhuizen komt niet helemaal uit de lucht vallen.

Daarbij: levert het uitreiken van al die Awards uiteindelijk boeiende televisie op? En… wat doen we dan met de ‘grote’ en ‘kleine’ prijzen? Komt er eerst een uitreiking van kleinere prijzen en gaan we pas ‘live’ als de grotere prijzen aan de beurt zijn, net zoals dat op andere televisiegala’s het geval is? En wie bepaalt dat onderscheid dan?

Het Gala van het Nederlands Theater is waarschijnlijk het goedkoopst geproduceerde Gala van West-Europa maar heeft inmiddels een onweerstaanbare charme omdat de acteurs het Gala naar zich toe hebben getrokken, van lieverlee hun eigen entreekaarten betalen en er belangeloos en met bravoure aan meewerken en een bevlogen theaterregisseur samen met zijn tekstschrijvers de eigen sector onbekommerd becommentarieert. Daardoor heeft het theatergala een tegendraads, licht anarchistisch karakter waarbinnen eigen tradities als het In Memoriam zorgvuldig worden gekoesterd. Die charme is mogelijk verdwenen zodra de televisiecamera’s draaien. Of is dit een typisch gevalletje koudwatervrees?

Bonte avond

Het blijft hoe dan ook een uitdaging om zo’n gedroomde bonte avond vol Dans, Cabaret, Musical, Muziek en Theater Awards op een interessante en onderhoudende manier vorm te geven. Los nog van de belangen die alle betrokkenen ongetwijfeld zullen verdedigen, is het wat mij betreft ook nog maar eens de vraag of het klassieke gala met rode lopers, knallende kurken en knellende smokings niet haar langste tijd heeft gehad. Op Amerikaanse leest gestoelde glamour is uit, wat mij betreft. Europese glamour; daar ben ik helemaal voor.

Toch valt ambitie en de wil tot samenwerken toe te juichen. Samenwerking is op het moment het enige dat de culturele sector daadwerkelijk naar een hoger plan kan tillen.

Er is daarom nog een ander model denkbaar, dat bestaande gala-budgeten slim samenvoegt tot een spektakel met nationale uitstraling. Want als je toch uit wilt pakken, toon dan echt wat lef en zet op de laatste dag van het Nederlands Theater Festival het gehele Leidseplein af, maak er één grote openbare feestruimte van en organiseer alle Gala’s tegelijkertijd. Twee in DelaMar, twee in de Stadschouwburg en een in Paradiso. Schakel live tussen de zalen en eindig de avond met vuurwerk, son et lumiere en Fucque les Balles-achtige feesten waar al die gescheiden disciplines buitelend over elkaar heen vallen. Daar zullen de uitreikingen van de Laurence Olivier Awards en Tony Awards bleek bij afsteken. En hebben de Nederlandse talkshows geen enkel excuus meer om niet aanwezig te zijn. Sterker nog: het inrichten van een perscentrum lijkt me dan noodzakelijk.

Toch lever je met een dergelijke opzet op z’n minst 5 of 6 culturele nieuwsmomenten per jaar in. Het blijft de vraag of je dat er voor over hebt en met welke opzet je uiteindelijk het meeste publiek bereikt. Klein, gespecialiseerd en charmant, of weelderig en spectaculair.

Voor wie zich nu zorgen maakt, zich verheugt of zich bij voorbaat al opwindt: het zal zo’n vaart niet lopen. Maar het blijft goed om er regelmatig over na te denken.

Naschrift oktober 2017: De voorgenomen fusie tussen VSCD, NAPK en VVTP gaat niet door. Wel wordt een samenwerking t.a.v. een mogelijk gezamenlijk Podiumkunstengala verder onderzocht.